ergotherapie binnen Edelac en Caras Alegrs

Hey

Voor school heb ik een verslag moeten schrijven over wat ergotherapie op onze stageplaats inhoudt. Het is een vraag die ik wel eens vaker kreeg wat de link was tussen wat ik studeer en wat ik hier allemaal doe. Als je wil mag je dus even meelezen:

Ergotherapie binnen Edelac en Caras Alegres

De voorbije drie maanden heb ik stage gelopen in Guatemala. Dit deed ik op twee verschillende plaatsen. In de voormiddag werkte ik voor Edelac, een plaatselijke school voor kinderen die leven op de armoedegrens. Ik werkte er in de Preparatoria, een klas dat min of meer overeenkomt met de derde kleuterklas. In de namiddag werkte ik in een ander gebouw dat naast de school gelegen was, het gebouw van Caras Alegres, een organisatie die zorgt voor naschoolse opvang voor (dagelijks) een dertigtal kinderen van de wijk ‘Las Rosas’.
Voor beide plekken zal ik de mogelijke rol van een ergotherapeut bespreken.

EDELAC
Op deze moment is er op de school Edelac geen ergotherapeut in dienst. De opleiding is hier wel gekend, maar vormt hier een onderdeel/afstudeerrichting van de opleiding kinesitherapie. Volgens mij ben ik de eerste studente ergotherapie die hier stage loopt.
Op deze school zitten veel kinderen met een achterstand van verscheidene aard (emotioneel, cognitief, motorisch, sociaal, …). Deze kinderen krijgen niet de aandacht die ze verdien, meer nog die ze nodig hebben om vorderingen te maken. Op deze moment krijgen de kinderen die moeite hebben met schoolse en of andere vaardigheden weinig of geen individuele extra aandacht. Zo blijven ze vaak 1 of zelfs 2 jaar in hetzelfde jaar zitten.

Vele van deze kinderen zouden in Europa omwille van hun motorische, cognitieve of andere achterstand in het bijzonder onderwijs zitten of bijzondere aandacht op school krijgen.

Het lijkt me zeer zinvol om hier als ergotherapeut te werken. Ik geloof dat je met vele kinderen met leer- of andere problemen zinvolle vorderingen kan maken, die echt een verschil maken voor het kind en zijn familie. Volgens mij kan je niet voor elk kind bereiken dat het na ieder jaar overgaat naar de volgende klas, maar als je hier als therapeut kan bereiken dat kinderen ondanks hun achterstand graag naar school gaan ( en misschien daardoor langer naar school gaan), lijkt me dat al heel wat.

Het is geloof ik wel niet realistisch om te verwachten dat de school een therapeut officieel in dienst neemt. Vooral op financieel vlak zou dit een probleem volgen. Voor grote klassen van meer dan 20 leerlingen is er onvoldoende geld om een tweede Guatemalteekse kracht in dienst te nemen. Voldoende leerkrachten voor elke klas lijkt me voorrang te hebben op extra therapeutische aandacht. Een vrijwilliger die zich hier gedurende langere tijd voor inzet of een dienst van wissellende vrijwilligers lijkt me wel realistisch.

Er bestaat wel een dienst psychologen, maar in de praktijk vult dit de nood die ik net beschreven heb niet op. Ik heb het gevoel dat er vaker geen dan wel een psycholoog aanwezig is in de voormiddag. De 2 psychologen die ik ontmoet heb, zitten in het laatste jaar van hun opleiding en doen hier gedurende een lange periode hun stage bij Edelac.

Het werken in de namiddag heeft een groot nadeel. Kinderen en/of hun ouders moeten in hun vrije tijd het huis en dus hun werk verlaten om hun kind naar therapie te brengen. In de praktijk zijn er veel therapieafspraken, maar weinig therapiesessies. Vele organisaties uit de buurt (bijvoorbeeld CA) proberen kinderen of hun ouders te lokken, door iets gratis of heel goedkoop aan te bieden.

Van deze truck willen de psychologen geen gebruik maken. Ze willen dat de kinderen zelf hun eigen therapieproces in handen nemen en niet komen om iets te krijgen. Zelfs een sticker- of ander beloningssysteem past niet in de visie van de psychologische dienst. Vele leerkrachten passen dit systeem wel toe. De kinderen zijn erg tevreden wanneer ze een sticker krijgen. De stickers worden onaangekondigd gegeven, waardoor de kinderen niet alleen hun best doen wanneer ze weten dat ze een sticker kunnen verdienen.
Ik begrijp dat de kinderen in hun vrije tijd liever spelen dan confronterende of moeilijke oefeningen te doen (familie tekenen, fijnmotorische oefeningen,…)
Of misschien moeten de kinderen wel helpen in huis of wat bijklussen en kunnen ze zich daardoor niet vrijmaken. Het lijkt me daarom belangrijk om sessies in de voormiddag tijdens de schooluren aan te bieden.

De concrete invulling van een sessie, zie ik als korte gesprekjes maar zeker zo belangrijk door korte praktijkgerichte trainingsmomentjes. Door de gesprekjes kan je een vertrouwensband opbouwen, rekening houden wat het kind boeit, waar het problemen bij ondervindt, wat het belangrijk vindt, …
Bij korte trainingsmomentjes denk ik aan heel verschillende zaken: schoolse vaardigheden (knippen, schrijven, tekenen, lezen, …), sociale vaardigheden (omgaan met agressie, vrienden maken, zelfzekerheid, …) ,…
Dit laatste ,het praktische werken, is voor ons als ET heel normaal, vanzelfsprekend bijna. Hier in Guatemala wordt therapie daarentegen vooral gezien als praatsessies. Dit merkten we tijdens ons verblijf systematisch als we vertelden over onze studie. Het woord ‘therapie’ uit ‘therapia occupational’ liet mensen altijd aan praatsessies denken. Ik heb het gevoel dat dit de algemene visie in Guatemala (of toch zeker in de stad Quetzaltenango) is omdat we de reactie merken bij alle lagen van de bevolking (plaatselijke moeders van de wijk Las Rosas, collega’s van CA, leerkrachten van de taalschool (die meestal wel een hogere studie hebben gehad), …)

Maar ik ben ervan overtuigd dat het personeel van deze school ervoor open staat om hier hun mening over bij te sturen en het nut van anders therapeutisch denken wil inzien. Zeker als blijkt dat (ook) een andere therapeutische aanpak zijn vruchten afwerkt.


Caras Alegres
Voor CA ligt een eventuele rol van een ET heel anders. In de eerste plaats heeft CA nood aan sterke animatoren, mensen die kinderen even in een andere wereld kunnen brengen, mensen die kinderen laten genieten van spel, sport, theater en nog zoveel meer.

Ik heb zelf het gevoel dat ik een meerwaarde heb kunnen beteken voor het CA-team. De vraag blijft dan natuurlijk of dit komt omdat ik ervaring heb in het jeugdwerk of omdat ik de opleiding en stages ET heb gevolgd.

Volgens mij ligt het antwoord in een mix van beiden. Uit het jeugdwerk heb ik vele leuke ideetjes meegekregen om te doen met kinderen van verschillende leeftijden. Dit heeft me geholpen bij het verzinnen en begeleiden van knutselactiviteiten, het invullen van lege momentjes en vooral het uitwerken van een hopelijk geslaagde projectweek. De projectweek had er vast heel anders uit gezien als ik nog niet eerder met kinderen had gewerkt.

Anderzijds ben ik ervan overtuigd dat ik een betere begeleider ben geworden door mijn theoretische kennis en praktische ervaring als ET. De begeleidingsstijl voor deze kinderen is immers niet zo eenvoudig. De kinderen van CA zijn vaak erg verschillend , waardoor ze een verschillende aanpak nodig hebben. Als je werkt bij CA, moet je overweg kunnen met het ‘verlegen meisje’ en met ‘ de jongen met de grote mond’. Voor dit laatste ben ik blij dat ik al stage heb gelopen in de verslavingssector (hier kwam ik ook jongere of iets oudere mannen/vrouwen tegen die erg onzeker waren en/of graag een stoere houding aannamen.)

De doelgroep van observatie- en behandelingscentrum Mastenhof, waar gewerkt wordt met jongeren met gedrag- en emotionele problemen, lijkt in sommige gevallen erg op de doelgroep van CA.
Het tweede punt dat ik als grote meerwaarde van ET zie, is het doelgericht werken. Ik ben bewust, maar vaak al onbewust, bezig met welke doelen of welk effect ik met een bepaalde activiteit kan bereiken. Hierdoor kan je een gezonde mix van activiteiten aanbieden die voor iedereen haalbaar en leuk blijft (af en toe een samenwerkingsopdracht, af en toe een toonmoment, af en toe competitiegerichte spelen, …)

In de voorbije tekst heb ik het voornamelijk gehad over mijn input in CA. Toch wil ik benadrukken dat ik ook erg veel van hen heb geleerd. Ik ben er sterker geworden als animator maar zeker ook als ET!